ONDERZOEK uit te planten op ruggen, circa 45 per kruising. In 2013 zijn tijdens de groei alleen de planten met virus eruit geselecteerd. Daarna waren er nog 35 of 40 per kruising over. “In dit eerste jaar durfde ik nog niet zo veel weg te gooien.” De zaailingen zijn in 2013 pas in september geoogst. Daardoor zat er soms wel 3 kilogram aan mooie aardappelen onder elke plant, maar er kwam ook virus in. Bij de oogst zijn vervolgens, op grond van opbrengst, knolkwaliteit en regelmaat de meeste uitgeselecteerd. In het voorjaar volgde nog een selectieronde op vroege of late kieming. Gemiddeld is er in het eerste selectiejaar steeds 30-50% uitgeselecteerd, in het tweede jaar nog eens. Na smaakproeven zijn er van 2013 nu 5 klonen over. Van 2014 en 2015 zijn er nog 7, resp. 37 klonen over. Veel problemen met coloradokever Vanaf 2014 heeft Segeren om het risico op virusbesmettingen te beperken één rij iets eerder gerooid om in het volgende jaar als pootgoed uit te kunnen zetten. Door de trage groei van de zaailingen en de druk van de coloradokevers in 2014 is de selectie op de opbrengst en de knolkwaliteit uitgesteld tot het daaropvolgende jaar. Naast Phytophthora nemen ook de populaties aan coloradokevers ieder jaar toe in de regio. De beestjes zijn rampzalig voor de biologische teelt. De eerste generatie is nog handmatig weg te vangen, maar dat is niet voldoende. Op de kleine oppervlakten van dit bedrijf lopen en vliegen overwinterende kevers gewoon van het ene perceel naar het andere. De aardappelzaailingen zijn in 2014 en 2015 opgekweekt onder doek om vraatschade te voorkomen. “Je kunt denken dat je goed bezig bent en dan toch enorm de plank misslaan” Niek Vos uit Kraggenburg teelt al meer dan 40 jaar aardappelen. Op zijn 18e is hij begonnen op het bedrijf van zijn ouders, wat toen nog gangbaar was. Na 20 jaar van zelf boeren is hij omgeschakeld naar de biologische teelt. “Toen liep ik tegen Phytophthora aan en ik wilde daar wat aan gaan doen.” In de overgangsperiode van gangbaar naar biologisch heeft Vos contact gezocht met verschillende veredelingsbedrijven. “De veredelaars die ik aantrof waren niet allemaal even happig om een specifieke veredeling op phytophthoraresistentie voor de biologische landbouw op te gaan zetten. Ze hadden het idee dat ze al wel goed bezig waren. Er hoefde niets meer bij. Een beetje arrogant was dat wel. Je kunt denken dat je zo goed bezig bent en dan toch enorm de plank misslaan.” Alleen kweekbedrijf Meijer BV uit Rilland was wel enthousiast over de ‘extra ogen’ die Vos hen aanbood. Hier hadden ze ook een aantal sterke klonen in het kweekprogramma die ze wel bij hem wilden uitzetten. In 1993 is Vos daarop begonnen met vijfhonderd kloontjes. Daarvan bleven er al in het eerste jaar tien vrij van Phytophthora. Dat was erg bemoedigend. De kweker is vervolgens naar het Ministerie van Landbouw gestapt met de vraag: “Geeft u mij een goed budget, dan zorg ik ervoor dat er over 10 jaar een phytophthoraresistente aardappel is.” Enthousiasme was er wel bij de betrokken ambtenaren, maar geld kwam er niet, vertelt Vos. Ook bij de BDEKO, de vereniging van biologische boeren in Flevoland, heeft hij de vraag neergelegd: Wie wil er mee doen? “Maar geen sterveling reageerde.” Uiteindelijk is Edith Lammerts van Bueren van het Louis Bolk Instituut (LBI) aan de kar gaan trekken. Doordat zij zeer volhardend bleef doorgaan, is toen na vier of vijf jaar het BioImpuls-programma van de grond gekomen. Kweker Niek Vos gaat niet voor wilde types. “Die gaan er direct uit. Ik heb het liefst rustige groeiers. Die geven de mooiste knollen.” Vos gaat niet voor wilde types Inmiddels ligt het centrale BioImpulsselectieveld op het akkerbouwbedrijf van Vos, apart van zijn eigen selectiewerk. “Het leuke van BioImpuls is dat er nu zoveel mensen specifiek met Phytophthora bezig zijn. En dat levert wat op. Over 10 jaar is er een heel scala aan resistente rassen beschikbaar. Het is echter nog wel jammer dat het gebruik van koper nog steeds is toegestaan in biologische aardappelen. “De noodzaak voor aankoop van resistente rassen is dan veel minder groot.” Het aantal kloontjes dat Vos opzette werd al snel groter. Eerst achtduizend van Meijer BV en nu van BioImpuls. “Mijn focus is volledig gericht op het selecteren op Phytophthora. Aardappelwereld magazine • Kweekspecial 2016 13 Pagina 12

Pagina 14

Voor maandbladen, online weekbladen en presentaties zie het Online Touch CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een e-commerce shop in uw magazines.

Dossier Kweekspecial 2016 Lees publicatie 4Home